چگونه ترس از مدرسه را درمان کنیم؟
به گزارش قالب وبلاگ ها، ترس از مدرسه یکی از اختلال های روانی شایع در دوران مدرسه است که در بچه ها دبستانی بیشتر دیده می گردد. بسیاری از بچه ها هنگام جدا شدن از والدین ناراحت می شوند به خصوص در خانواده هایی که حمایت افراطی از کودک انجام می گردد. حمایت افراطی این پیغام را به کودک می دهد: محیط خطرناک است و تو ناتوانی!
قالب وبلاگ ها| ترس از مدرسه یا مدرسه هراسی موضوع عجیب یا پیش پا افتاده ای نیست. بسیاری از بچه ها از رفتن به مهد کودک، پیش دبستانی یا مدرسه می ترسند. بچه ها از سن 1 تا 2 سالگی اضطراب جدایی را تجربه می نمایند. اگر کودکی در این سنین از والدینش جدا گردد، به اضطراب و وابستگی دچار می گردد. بعضی بچه ها حتی در محیط های خارج از خانه احساس راحتی و امنیت خود را از دست می دهند. این شرایط طبیعی است و جای نگرانی ندارد. این مسائل به مرورِزمان و با اقدامات آرامش بخش و پرورش احساس استقلال از بین می فرایند.
به گزارش قالب وبلاگ ها، اضطراب جدایی در بعضی بچه ها عمیق تر و ماندگار تر است. در این صورت باید هوشیار تر بود؛ چون ممکن است مسائل جدی تری در میان باشد! اگر ترس از مدرسه تا مدتی طولانی ادامه پیدا کند، تأثیرات مخرب جسمی و روحی ای بر بچه ها خواهد داشت. طفره رفتن، استنکاف و یا ترس از مدرسه به همین شرایط اطلاق می گردد.
هراس از مدرسه یکی از نشانه ها و زیرمجموعه های اضطراب جدایی است. هراس از مدرسه به بی میلی شدید به رفتن به مدرسه گفته می گردد. اضطراب شدید و عوارض جسمی مانند: سرگیجه، درد معده و تهوع و... کودک را در منزل نگه می دارد. والدین که نگران سلامتی کودک هستند، غالبا رغبتی ندارند که برای رفتن کودک به مدرسه از زور استفاده نمایند.
تنها 50 درصد هراس از مدرسه، ترس به عملکرد تحصیلی یا بعضی جنبه های محیط مدرسه مربوط می گردد و در موارد مربوط به بی میلی کودک به جدا شدن از مادر و خانه است. تصور اصلی بر این است که مادر و کودک به گونه ای شدید به هم وابسته اند. وابستگی شدید کودک برایش این ترس را به وجود می آورد که امکان دارد برای خود یا مادرش اتفاقی روی دهد.
گاهی اوقات بچه ها در سنین 11 تا 12 سالگی دچار نوعی حالت انزجار و تنفر از مدرسه می شوند که علت آن را باید در خود کودک جست وجو کرد. شاید علت آن این باشد که درس ها مشکل تر می گردد و کودک خود را قادر به انجام تکالیف نمی داند.
کودکی که خود را بالاتر از آنچه هست تصور می نماید اغلب دچار این احساس می گردد، زیرا ناگهان قدرت و توانایی خود را در خطر می بیند و متوجه می گردد، که آن طور که از خود توقع داشته نیست یا انتظار والدین از شرایط درسی او به همان اندازه دوره ابتدایی است. اما او دیگر قادر نیست نمرات بیست دوره ابتدایی را کسب کند. به همین علت او نسبت به مدرسه حالت دلزدگی و افسردگی پیدا می نماید که باعث امتناع او از رفتن به مدرسه می گردد.
بچه های که از مدرسه می ترسند اغلب بسیار حساس و نا ایمن اند. این بچه ها ترجیح می دهند همیشه کنار والدین خود بمانند و در صورت جدایی از آنها دچار اضطراب می شوند! اگر فرزندتان نشانه های زیر را بروز داد، ممکن است با ترس از مدرسه روبه رو باشد:
- نشانه های جسمی مداوم مانند ناراحتی های شکمی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا خستگی شدید بدون علت پزشکی قابل تشخیص و واقعی؛
- کج خلقی، وابستگی یا علائم اضطراب در صورت جدایی از والدین؛
- ترس شدید از تنهایی یا ترس های غیر منطقی؛
- سختی در خوابیدن و کابوس دیدن مداوم؛
- بروز نشانه ها در روز های مدرسه و برطرف این نشانه ها در روز های تعطیل و آخر هفته ها.
بچه های که با هراس از مدرسه روبه رو هستند، تا مدتی طولانی و به صورت ادامه دار از مدرسه رفتن امتناع می نمایند. این ترس مشکل نادری نیست و متأسفانه تأثیر مخربی بر تحصیل بچه ها دارد. تخمین زده می گردد که 1 تا 5 درصد از بچه ها، ترس از مدرسه دارند.
ترس از مدرسه تجربهٔ استرس آفرینی برای کودک و والدین است. خوشبختانه والدین می توانند برای کنار آمدن بچه ها با این ترس و غلبه بر آن اقدامات مؤثری انجام دهند. گام نخست برای حل مشکل این است که بفهمید چرا فرزند تان از مدرسه رفتن می ترسد.
پژوهشی در این حوزه، 5 عامل زیر را با ترس از مدرسه مرتبط می داند:
1. متغیر های اجتماعی ـ. جمعیت شناختی (Sociodemographic)؛
2. اضطراب؛
3. افسردگی؛
4. عوامل آموزشی (مربوط به محیط آموزشی)؛
5. عوامل خانوادگی.
با در نظر داشتن عوامل بالا، نقش آفرینی مسائل زیر را نیز آنالیز کنید:
- نقل مکان، شامل انتقال به مدرسۀ جدید، رفتن به کلاس بعدی و آغاز کلاس های جدید؛
- تغییر در زندگی خانوادگی مانند جدا شدن اعضای خانواده، طلاق، مرگ عضوی از خانواده یا هرگونه رویداد تروماتیک (ازنظر روانی هولناک) دیگر؛
- دغدغهٔ امنیت یا سلامت اعضای خانواده (مانند بیماری یکی از اعضا)؛
- اضطراب اجتماعی یا خجالتی بودن؛
- مسائل عذاب آور یا خجالت آور مانند شب ادراری مداوم؛
- با زورگویی یا تهدید روبه رو شدن در مدرسه؛
- ترس از عملکرد و نمرات ضعیف در مدرسه؛
- ترس از روابط بد با معلم ها یا هم کلاسی ها؛
- ترس (واقعی یا خیالی) از تنبیه یا مسخر ه شدن در مدرسه؛
- داشتن والدینی بیش از حد محافظت نماینده (وابسته نماینده) باجود پاک نیت بودن.
توجه کنید که کشف علت اجتناب بچه ها از مدرسه گاهی بسیار سخت است. ممکن است حتی خود کودک نیز متوجه نباشد چرا با مدرسه رفتن دچار اضطراب، ناراحتی یا مریضی می گردد.
هر کودکی ممکن است با ترس از مدرسه روبه رو گردد. بعضی پژوهش ها نشان می دهند که بچه های با شرایط زیر، بیشتر در معرض خطر هستند:
- تک فرزند ها؛
- کوچک ترین فرزند خانواده؛
- بچه های که بیماری های مزمن دارند.
دوباره تأکید می کنیم که بیزاری یا اکراه از مدرسه در بیشتر بچه ها از بین می رود. اگر احساس می کنید ترس کودک شما عمیق و ماندگار است، برای پیشگیری از بروز مسئله ای مزمن و طولانی مدت می توانید اقدامات مؤثری انجام دهید. در صورت جدی نگرفتن این مسئله، توانایی فرزند شما برای کسب استقلال و بلوغ روانی و همچنین تحصیلات او به خطر می افتد.
در نخستین گام، اجازه دهید پزشک اطفال فرزند شما را معاینه کند. پزشک وجود هرگونه علت قابل درمان پزشکی را تشخیص خواهد داد. بسیاری از نشانه های مدرسه هراسی (مانند مسائل شکمی) ممکن است نه به علت این ترس بلکه به علت مسائل جسمی بروز نمایند؛ به این ترتیب، هر نوع بیماری احتمالی شناسایی و درمان می گردد.
پس از اینکه خیال تان از بابت مسائل پزشکی آسوده شد، از معلم یا مشاور یا روان شناس مدرسه یاری بخواهید. با یاری آن ها سعی کنید دلایل احتمالی ترس کودک خود را شناسایی کنید. با همراهی کارکنان مدرسه می توانید برنامه ای برای افزایش تمایل فرزند تان به مدرسه و کاهش رفتار های سلبیِ او طراحی و اجرا کنید.
برنامه های مداخله ای برای فائق آمدن بر ترس از مدرسه در هر دو محیط خانه و مدرسه اجرا می شوند. ممکن است راهبرد خاصی بیشترین یاری را به فرزند شما برساند، اما بد نیست همهٔ راه حل های زیر را در نظر بگیرید:
گاهی بچه ها احساسات خود را بدون درخواست شما بیان نمی نمایند. به جای سؤالات بله/خیر از سؤالاتی با انتها باز بهره ببرید تا کودک بتواند جای خالی را کامل کند. مثلا بپرسید: وقتی در مدرسه هستی، چه چیزی بیشتر از همه آزارت می دهد؟
ببینید آیا مهارت های ضعیف یادگیری یا نوعی ناتوانی در آموختن، نقشی در ترس از مدرسه دارند یا نه. حتی برای دانش آموزان ممتاز هم ترس از شکست (نمرات ضعیف)، یکی از علل ترس از مدرسه است.
همیشه به فرزند تان یاد آوری کنید که همه چیز درست می گردد. رفتار شما نیز باید همین گفتار را تأیید کند. به همین دلیل، نگرانی خود را بروز ندهید.
از معلم یا یکی دیگر از مسئولان مورد اعتماد مدرسه یاری بگیرید. از او بخواهید در صورت مضطرب شدن فرزند تان یا بروز هر مسئله ای پشتیبان او باشد.
به فرزند خود یاری کنید روابط محبت آمیز اش را گسترش دهد. می توانید دوستانش را به منزل دعوت کنید یا او را در یک باشگاه ورزشی یا فعالیت جمعی دیگر ثبت نام کنید.
مطمئن شوید کودک تان فرصت های لازم برای موفقیت تحصیلی را دارد و هم زمان می تواند به فعالیت های مورد علاقه اش هم بپردازد.
اگر به کودک تان زورگویی شده است، راهبرد های مختلفی را برای باز پس گیری قدرت و غرور او آنالیز کنید. اگر لازم بود، از افراد متخصص یاری بگیرید.
اگر فرزند تان با تهدیدی جدی در مدرسه یا محله روبه رو است، حتما برای برطرف آن اقدام کنید. به یاد داشته باشید که تشویق فرزند تان به تلافی کردن بهترین روش مقابله با قلدر ها نیست.
اگر ترس کودک از مدرسه شدید است، ابتدا فقط چند ساعت او را به مدرسه ببرید؛ به مرور، زمان حضور او را افزایش دهید تا نهایتا یک روز کامل را در مدرسه سپری کند.
با استفاده از نظام مدیریت رفتار، برای حضور در مدرسه به فرزند تان جایزه بدهید. از طرف دیگر، اگر فرزند تان از مدرسه رفتن سر باز زد و در خانه ماند، فعالیت های تفریحی را برای او ممنوع کنید.
اگر مسائل خانوادگی شما مشکل فرزند تان را تشدید می نماید، حتما با متخصص سلامت روان مشورت کنید. اگر ترس از مدرسه با مداخلات شما نیز بهبود نیافت باز هم با متخصص مشورت کنید. در صورت امکان، همهٔ اعضای خانواده را در جلسات مشاوره مشارکت دهید؛ چون روابط خانوادگی هم بر ترس از مدرسه مؤثر است و هم از آن تأثیر می پذیرد.
ترس از مدرسه برای والدین نیز تجربهٔ بسیار مشقت آفرینی است. گفت و گو با فرزند تان دربارۀ ترس هایش اهمیت فراوانی دارد. حامی فرزند خود باشید و به او نشان دهید مشکلش را درک می کنید. فرزند تان باید احساس کند که با همکاری هم می توانید استرس مدرسه رفتن را کاهش دهید و آن را به تجربه ای لذت بخش تبدیل کنید. با همکاری فرزند خود، کارکنان مدرسه و افراد متخصص می توانید برنامه ای برای از بین بردن این ترس طراحی کنید.
منبع: فرادید